اين تعبير قرآن را ببينيد آيات معاد اساسا برای موعظه هم خيلی خوب‏ است در اواخر سوره حشر می‏فرمايد : " « يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله‏ " ای اهل ايمان ! تقوای الهی داشته باشيد ، از خدا بپرهيزيد ( هميشه‏ گفته‏ايم كه كلمه " تقوا " معنايش پرهيز نيست ولی ما تعبير ديگری‏ نداريم ) ، كه معنايش اين است كه خودتان را از غضب الهی ، از مخالفت‏ فرمان الهی دور نگه داريد . " « و لتنظر نفس ما قدمت لغد »" خيلی‏ تعبير عجيبی است ، " « و لتنظر »" امر است : " و بايد هر نفسی و هر كسی نظر كند و دقت كند در آنچه برای فردا می‏فرستند " . اين صريح‏ترين تعبيری است كه می‏شود در اين‏ زمينه كرد . وقتی به ما می‏گويد بياييد در كار و عمل خودتان مراقب باشيد ، به اين تعبير می‏گويد : درباره اين چيزهايی كه برای فردا پيش می‏فرستيد ، در مورد اين پيش فرستاده‏های خودتان دقت كنيد ، دقيق باشيد . درست‏ مثل آدمی كه در يك شهری هست و برای شهر ديگری كه بعدها می‏خواهد برود در آنجا سكنی اختيار كند ، كالايی قبلا تهيه می‏كند و می‏فرستد ، به او می‏گويند در اين چيزهايی كه قبل از خودت داری می‏فرستی ، يك دقت خيلی كاملی بكن‏ . بعد دو مرتبه می‏فرمايد : " « و اتقوا الله »" باز بار ديگر از خدا بترسيد ، از نافرمانی الهی پرهيز كنيد " « ان الله خبير بما تعملون »" (حشر / . 18) . چون اول به تعبير پيش فرستاده گفت ، دو مرتبه به تعبير خود عمل‏ می‏گويد : خدا آگاه است به اعمال شما ، يعنی آنچه را شما می‏فرستيد ، خدا كه آگاه است ، پس خودتان هم آگاهی كامل داشته باشيد كه خوب بفرستيد . الان اين داستان يادم آمد ، خوب است برايتان عرض كنم . من هشت سال‏ نزد مرحوم آقای بروجردی ( اعلی الله مقامه ) درس خوانده بودم و حقيقتا به شخص ايشان اعتقاد داشتم ، يعنی خيلی اعتقاد داشتم ، واقعا او را يك‏ مرد روحانی می‏دانستم . حالا افرادی به دستگاه ايشان انتقاد داشتند كه خود من هم داشتم به جای خود ، اما من به شخص اين مرد معتقد بودم ، يعنی او را يك مرد روحانی واقعی می‏ديدم و مرد كاملا مؤمن و معتقد و خداترس . در همين كسالت قلبی كه ايشان پيدا كرده بودند كه منتهی به فوت ايشان شد ظاهرا سه چهار روز هم بيشتر طول نكشيد گفتند يك روزی ايشان در همان حال‏ ، خيلی متأثر بود و گفت كه من خيلی ناراحتم از اينكه كاری نكرده‏ام و می‏روم . آنهايی كه دور و بری هستند خيال می‏كنند در اين مسائل هم تملق‏ گفتن خيلی خوب است [ می‏گويند ] ای آقا ، شما چه می‏فرماييد ؟ شما الحمدلله اينهمه توفيق پيدا كرديد ، اينهمه خدمتها كه شما كرديد كی [ كرده ] ؟ ! ای كاش ما هم مثل شما بوديم . شما كه الحمدلله كارهايی كه‏ كرديد خيلی درخشان است . ايشان اعتنا نكرد به اين حرفها و در جواب آنها اين جمله را كه حديث است گفت : " « خلص العمل فان الناقد بصير بصير» " (بحار ، ج / 13 ص 431 [ با اندكی اختلاف ]) يعنی عمل را خالص بگردان كه آن كه نقد می‏كند (ناقد يعنی انتقاد كن ، از اصل كلمه اصطلاح صرافی است . صراف كه‏ سكه را به محك می‏زند برای اينكه عيارش را به دست بياورد ، اين عملش‏ را می‏گويند " نقد " . اصلا نقد يعنی همين عمل ، بعد اين كلمه را در جاهای ديگر به كار برده‏اند كه حافظ هم خوب می‏گويد : نقدها را بود آيا كه عياری گيرند/تا همه صومعه داران پی كاری گيرند . [ يعنی ] تا بفهمند كه همه كارهايشان غلط است) ، صرافی می‏كند و عمل را در محك می‏گذارد ، او خيلی آگاه و بيناست ، از زير نظر او كوچكترين عمل مغشوشی بيرون نمی‏رود ، يعنی چه‏ می‏گوييد ما كار كرديم ؟ ! از كجا كه اين عملهای ما عملی باشد كه واقعا خلوص داشته باشد ؟ برای خدا بودنش را شما از كجا اينقدر تأمين می‏كنيد ؟ تعبير قرآن همين مطلب است : " « يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد »" باز دو مرتبه " « و اتقوا الله »" ، در دو نوبت در پس و پيش اين جمله ، كه در آنچه پيش می‏فرستيد خوب دقت‏ كنيد . خدا را جلوی چشم ما حاضر می‏كند به عنوان يك ناقد ، به عنوان يك‏ بررسی كن ، به عنوان يك محك زن بسيار بصير و دقيق . " « ان الله خبير بما تعملون » " . بعد می‏فرمايد : " « و لا تكونوا كالذين نسوا الله‏ فانسيهم انفسهم اولئك هم الفاسقون »" (حشر / . 19) . از آن كسان نباشيد كه‏ خدا را فراموش كردند ، خدا هم خودشان را از خودشان فراموشاند . اين هم‏ تعبير عجيبی است . قرآن در يكی از تعبيراتش می‏گويد هر كس خدا را فراموش كند اثرش اين است كه خودش را فراموش می‏كند ، يعنی خود واقعی‏اش را گم می‏كند ، بين خودش و خودش فاصله قرار می‏گيرد ، بعد هر كاری كه می‏كند برای خودش نمی‏كند ، بدبختيها را برای خودش جلب می‏كند اما خدمتها را نه برای خودش . به عنوان مثال ، آدمی كه دچار حرص و آز شديد است و به حكم حرص و آزكار می‏كند ، از هر راهی شد ( از حلال ، از حرام ، از هر جا شد ) جمع می‏كند و جمع می‏كند ، او كه به فكر خودش است‏ اگر حساب كند برای صد و پنجاه سال ديگر هم دارد ، در صورتی كه خودش‏ می‏داند آنچنان پير شده كه ده سال ديگر هم بيشتر نيست . اين آدمی است كه‏ خودش را فراموش كرده است . او خيال می‏كند كه برای خودش كار می‏كند و در واقع نمی‏فهمد كه اگر برای خودش هم بخواهد كار كند اين جور نبايد كار كند . " « و لا تكونوا كالذين نسوا الله فانسيهم انفسهم اولئك هم‏ الفاسقون »" . اين آيه را به اين مناسبت عرض كرديم كه قرآن روی ارتباط عالم دنيا و عالم آخرت و اينكه آنجا دار الجزاء است و اينجا دار العمل ، اينجا مزرعه‏ است ، يوم الزرع است و آنجا يوم الحصاد ، فوق العاده تكيه كرده است و بلكه اصلا انبياء اساس و روح تعليماتشان همين است ، نظام دنيا را هم كه‏ درست می‏كنند ، به اعتبار اين است كه همين پيوستگی ميان دنيا و آخرت‏ هست ، يعنی اگر نظام دنيا نظام صحيح عادلانه‏ای نباشد ، آخرتی هم درست‏ نخواهد بود ، ايندو با يكديگر اينچنين وابستگی و پيوستگی دارند ، نه‏ اينكه تضاد دارند . از نظر قرآن سعادت واقعی بشر در دنيا و سعادت واقعی‏ بشر در آخرت توأم‏اند ، جدايی ندارند . آن چيزهايی كه از نظر اخروی گناه‏ است و سبب بدبختی اخروی است ، همانهاست كه از نظر دنيوی هم نظام كلی‏ زندگی بشر را فاسد می‏كند ، حالا اگر فرض كنيم يك فرد را خوشبخت كند ولی‏ نظام كلی افراد بشر را فاسد و خراب می‏كند .(کتاب معاد شهید مطهری)